Konstytucja 3 maja – czym jest?

2 maja 2020

            Wielkimi krokami zbliża się 3 maja, czyli dzień, w którym obchodzimy uchwalenie Konstytucji 3 maja. Konstytucja to najważniejszy dokument w państwie. Dzięki niemu system władzy, jej kontroli i wybierania jest unormowany. Obywatele mają prawa i wolności wynikające z konstytucji i mogą dochodzić swoich praw w sądach. Pierwsza polska Konstytucja powstała 3 maja 1791 roku i była pierwszą konstytucją w Europie, a drugą na świecie. Już kilka dni po uchwaleniu Konstytucji przez Sejm Wielki dzień 3 maja został uznany za święto narodowe.

Dokument zmienił ustrój państwa na monarchię konstytucyjną. Regulował zasady funkcjonowania władz państwowych oraz prawa i obowiązki obywateli Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Wprowadzał trójpodział władzy na: ustawodawczą (dwuizbowy parlament), wykonawczą (król) i sądowniczą oraz znosił wolną elekcję i zasadę liberum veto. Ograniczył znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi. Gwarantował tolerancję religijną. Zgodnie z zapisami, chłopi zostali wzięci pod ochronę państwa. Ustawa rządowa zapowiadała także reformę sądownictwa.

Po utracie niepodległości w 1795 roku, przez 123 lata rozbiorów, konstytucja była symbolem dążeń narodu, dokumentem przypominającym o tradycjach niepodległościowych naszego państwa.

W tym miejscu należy również wspomnieć o polskich symbolach narodowych. Symbole narodowe odgrywają niezwykle ważną rolę w podtrzymywaniu tożsamości narodowej. To właśnie te elementy spajają obywateli państwa i pozwalają im podkreślić swoją odrębność od innych narodów i kultur. Najważniejsze symbole dla Polaków to godło, hymn oraz flaga. Godłem jest wizerunek orła białego, ze złotą koroną, na czerwonym tle. Według legendy o Lechu, Czechu i Rusie, gdy trzej bracia wyruszyli w podróż w poszukiwaniu dogodnego miejsca do życia, pewnej nocy spoczęli na wielkiej polanie. Rozbijając obóz pod dębem przestraszyli rodzinę białych orłów, które wzbiły się do lotu, a ich majestat zachwycił Lecha, który zdecydował się pozostać i w tym miejscu założyć pierwszą stolicę Polski – Gniezno, a wizerunek orła mianować godłem powstałego Państwa.

Orzeł przedstawiony jest w postaci gotowej do walki. Kolor czerwony (tło) to symbol ognia, odwagi i waleczności, a biel oznacza wodę, czystość i niepokalanie.

Hymn Polski to “Mazurek Dąbrowskiego” napisany przez Józefa Wybickiego w 1797 roku. Początkowo pieśń miała pokrzepiać do walki żołnierzy i nie dać im zapomnieć o tym, że trzy mocarstwa dokonały rozbioru Polski. W treści znajdziemy szereg odniesień do niezwykle ważnych historycznych wydarzeń, takich jak stworzenie Legionów, rozbiory czy potop szwedzki.

Biało-czerwona flaga po raz pierwszy została uznana w 1831 roku. Po I wojnie światowej potwierdzono ją jako barwy narodowe i w takiej wersji obowiązuje do dzisiaj. Barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony. Biel symbolizuje nieskazitelność, czystość i dobro polskiego narodu, czerwień zaś potęgę, dostojność i majestat.

Polskie symbole narodowe wyrażają szacunek i miłość Polaków do Ojczyzny. Kreują wspólną tożsamość, pamięć i nadzieję. Są znamieniem patriotyzmu, dumy i honoru, a także godności Polaków.

Polecam krótkie filmiki dla dzieci pozwalające lepiej zrozumieć czym jest konstytucja:

Wierszyk o Konstytucji

Konstytucja trudne słowo

Lecz z łatwością wytłumaczę

Prawa, wolność, obowiązki

To oznacza – nie inaczej

To akt prawny lub ustawa

O najwyższej mocy prawnej

Ustanawia, reguluje

Ustrój i organizacje

System źródeł prawa w kraju

Głowa państwa im przewodzi

U nas w Polsce Konstytucja

Z 3 maja się wywodzi

Jeden siedem dziewięć jeden (1791)

To rok historycznie ważny

Trzeci maja – Konstytucja

Niech tę datę zna już każdy.

Karolina Lewandowska